Met als uitgangspunt doelgroeploos te ontwerpen, moet er onderzocht worden wat de generieke ruimtelijke behoeften zijn. Om een integrale visie te kunnen geven op het Bajeskwartier wordt het onderzoek benaderd vanuit drie verschillende ontwerpniveaus. Dit gebeurt op stedelijk, wijk- en gebouwniveau. Door te ontwerpen aan de hand van de generieke ruimtelijke behoeften zal het Ba- jes Kwartier bijdragen aan Amsterdam als inclusieve stad. Tijdens het onderzoek moet een overlap zichtbaar worden tussen de drie ontwerpniveaus wat betreft de ruimtelijke behoeften.

Doel van dit onderzoek is om ruimtelijke behoeften in overlapping van de drie schaalniveaus te faciliteren in adaptieve ruimtes in zowel gebouw als openbare ruimte. De ruimtes worden ontworpen om sociale interactie te laten plaatsvinden. Van groot belang is de overgang tussen de ge- noemde adaptieve ruimtes met verschillende eigenschappen. De ruimtes zijn privé, semi-openbaar of openbaar. Door flexibel te ontwerpen kunnen de ruimtes functioneren naar de behoeften van de doelgroep van dat moment. Daarnaast geeft een flexibel ontwerp de mogelijkheid tot het aanpassen van de functie van een ruimte.

Koos Keegstra, architect van de Bijlmerbajes, ontwierp de gevangenis met interessante uitgangs- punten. Alle behoeften van de verschillende gevangenen moesten worden gefaciliteerd in het ont- werp. Zo werden er onder andere ruimtes gefaciliteerd voor de godsdienst, sportactiviteiten en recreatie. Dat waren ruimtes bedoeld voor het samenkomen van de bewoners. Bij behoefte aan privacy kon men zich terugtrekken in de cel. De centrale gang, door gevangenen de Kalverstraat genoemd, verbindt het voorgebouw met de zes torens en functioneert als hoofdas. De uitgangspun- ten waarmee Koos Keegstra ooit ontworpen heeft, nemen wij mee in ons ontwerp voor het toe- komstbestendige Bajeskwartier. Het gebied zal worden voorzien van een hoofdas die alle clusters ontsluit en tevens fungeert als plek waar sociale interactie kan plaatsvinden. Door te ontwerpen met de uitgangspunten van Koos Keegstra blijft de historie van het gebied in tact.

Kim de Jager, Caspar van Kuik, Marleen Groot, Gerrit Knappers